EMDR

EMDR Nedir

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing – Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme), Amerikalı psikolog Dr. Francine Shapiro tarafından travmatik ve rahatsız edici yaşantıların işlenmesi amacıyla geliştirilmiş bir psikoterapi yöntemidir. İlk olarak travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) tedavisinde kullanılmıştır.

Günümüzde EMDR terapisi, geçmişte yaşanan olumsuz deneyimlerin, kaygıların veya duygusal blokajların bugünkü yaşamı etkilemesi durumlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Terapi sekiz aşamalı yapılandırılmış bir süreçtir. EMDR’nin temel unsuru, geçmişteki anıların yeniden işlenmesini ve duygusal yükün azalmasını sağlayan yönlendirilmiş göz hareketleridir (bilateral uyarım).

Bir EMDR seansı sırasında kişi, belirli bir anıya odaklanırken terapistin parmak hareketlerini gözleriyle takip eder. Seanslar ilerledikçe, daha önce rahatsızlık veren bu anılar genellikle etkisini yitirir ve daha nötr bir şekilde hatırlanabilir hale gelir.

İlk Görüşmemiz

Online randevu rezervasyonundan sonra, tüm bilgileri içeren bir e-posta valırsınız. E-postada ayrıca evde dinleyebileceğiniz bir rahatlama audiosu size gönderilecektir. İlk tanışmamızda, konunuzu konuşuyoruz ve sizi seansınıza nazikçe hazırlıyoruz.

EMDR Seansın Süreci

Kendinizi hazır hissettiğinizde ve her şeyin uygun olduğunu birlikte değerlendirdikten sonra, ilk EMDR seansınıza başlarız. Bazı danışanların sürece alışması biraz zaman alabilir – bu tamamen doğaldır. Her birey farklı tepki verir; bu nedenle değişimlerin ne zaman hissedileceğini önceden söylemek mümkün değildir.
Gerekli durumlarda, hipnoz veya Havening gibi destekleyici yöntemler EMDR sürecine daha kolay uyum sağlamanıza yardımcı olabilir.

Seanslardan Önce ve Arasında Stabilizasyon

EMDR terapisi derin içsel süreçleri harekete geçirebilir. Bu nedenle seanslardan önce ve seanslar arasında da kendinizi güvende ve dengede hissetmeniz önemlidir.
Size nefes egzersizleri, bedensel farkındalık çalışmaları ve basit farkındalık teknikleri gibi etkili öz düzenleme yöntemleri öğretiyorum. Bu yöntemler, duygusal dengeyi korumanıza ve olası seans sonrası tepkilerle başa çıkmanıza yardımcı olur.
Bu egzersizleri düzenli olarak uygulamak, kendinizi güçlendirmenizi ve terapi sürecinizden en iyi şekilde fayda sağlamanızı destekler.

EMDR hakkında Sorulan Sorular

EMDR ile mi yoksa hipnoz ile mi başlamalıyım?
Hipnozla ilgili herhangi bir korkunuz yoksa, tercihen hipnoz seanslarıyla başlıyoruz ve gerekirse ilerleyen seanslarda EMDR’yi entegre ediyoruz. Tabii ki yalnızca EMDR ile de tedavi olabilirsiniz. Ancak her hasta hemen EMDR için uygun olmayabilir. Ağır psikolojik hastalıkları olan veya istikrarsız başa çıkma mekanizmalarına sahip kişiler genellikle önce birkaç hazırlık seansına ihtiyaç duyar.
EMDR seansına nasıl hazırlanabilirim?

  • Kontakt lens kullanıyorsanız, lütfen bir gözlük getirin.
  • Stresi önlemek için lütfen randevumuza zamanında geliniz.
  • EMDR sırasında üzerinde çalışmak istediğiniz konu, anı veya düşünceyi önceden belirlemeyi düşünebilirsiniz.
  • Randevudan önce göndereceğim rahatlama audiosunu dinlemeniz faydalı olacaktır.
  • Randevu onayınızla birlikte daha fazla bilgi içeren belgeler alacaksınız. Bu materyalleri inceleyerek videoları izleyin, bilgi formunu okuyun ve imkânınız varsa ekli anketi doldurun.

EMDR’e başlamadan önce kaç seans gerekir?
Bu süre, danışanın kendini sakinleştirme becerisine ve stresle başa çıkma tekniklerini ne kadar iyi uygulayabildiğine bağlıdır. Hazırlık sürecinde terapist bu teknikleri öğretir. Bazen başarılı bir EMDR seansının gerçekleşebilmesi için birkaç seansa ihtiyaç duyulabilir. Her danışan bireysel olduğu için, EMDR terapisiyle ne kadar hızlı ilerleme kaydedebileceğinizi size önceden söyleyemem. Çoğu durumda, anıların aktif olarak işlenmesi bir ya da iki seanstan sonra başlar.
EMDR nasıl etki eder?
Travmatik anılar; görselleri, sesleri, düşünceleri, duyguları ve bedensel hisleriyle birlikte sinir sisteminde “donmuş” bir şekilde saklanabilir. Bu anılar beynin doğal işleme sisteminden izole edilerek yeni öğrenmelere kapalı hale gelir. EMDR ile işleme süreci başladığında, bu izole anı ağları başka bilgilerle bağlantı kurabilir ve eski travmatik etkiler çözülür.
EMDR’de kullanılan göz hareketleri, uykunun REM (Hızlı Göz Hareketi) evresindeki doğal göz hareketlerini taklit eder. REM uykusu sırasında beynimiz günlük yaşantımızı işler ve anıları düzenler. EMDR seanslarında bu doğal sürece benzer bir işleme tetiklenerek rahatlama sağlanır.
EMDR sadece göz hareketleriyle mi yapılır?
Yönlendirilmiş göz hareketlerinin yanı sıra, işlem süreci gerektiğinde diğer “bilateral uyarım” türleriyle de desteklenebilir. Bunlara örnek olarak dokunsal uyarımlar (örneğin elin üst kısmına yapılan kısa dokunuşlar – bu tür uyarımlar “taps” olarak adlandırılır) veya işitsel uyarımlar (sesler) verilebilir.
Bir EMDR seansı nasıl geçer?
Bir EMDR seansında öncelikle konunuzu konuşuyoruz ve birlikte hangi zorlayıcı konuya veya hatıraya odaklanacağımızı netleştiriyoruz.
Size seans sırasında kendinizi güvende hissetmeniz için bazı stabilizasyon ve sakinleştirme tekniklerini önceden gösteriyorum.
Ardından dikkatinizi zorlayıcı hatıraya yönlendiriyorsunuz. Detaylı bir şekilde anlatmanız gerekmiyor, içinizde bu anıyla bağlantıda olmanız yeterli.
Bu sırada, genellikle göz hareketleri veya hafif dokunsal uyarılar yoluyla bilateral uyarımları yönlendiriyorum. Bu şekilde beyninizi, zorlayıcı deneyimleri yeniden işlemesi için destekliyoruz.
Sonraki adımda, eski ve olumsuz kalıpların yerini alacak olumlu düşünceleri ve güçlendirici inançları yerleştiriyoruz. Seansın ardından kendinize dinlenmek için zaman tanıyın, çünkü kendinizi yorgun hissedebilirsiniz.
Seansı, kendinizi sakin ve güvende hissedeceğiniz şekilde stabilizasyon ile tamamlıyoruz.
Bir sonraki seansta, bu süreci nasıl deneyimlediğinizi birlikte değerlendiriyoruz.
Seans sırasında nasıl hissedeceğim?
Bir EMDR seansını tren yolculuğuna benzetebiliriz: Danışan, geçmişte yaşanan olayları yeniden ziyaret eder, ancak bunu güvenli bir mesafeden ve terapistin rehberliğinde yapar. Bu süreçte yeni düşünceler, duygular veya anılar ortaya çıkabilir. Seans ilerledikçe, rahatsızlık veren anıların etkisi azalır ve travmanın yol açtığı belirtiler hafifler.
Travmayı tekrar aynı yoğunlukta yaşayacak mıyım?
Birçok kişi, travmayı artık sadece silik bir anı olarak hatırladığını fark eder. Bazı danışanlar ise anıyı biraz daha yoğun hissedebilir. Ancak EMDR’de, diğer terapi yöntemlerinden farklı olarak, travmanın derinlemesine ve uzun süreli şekilde yeniden yaşanması gerekmez. Seans sırasında duyguların yoğunluğu artarsa bile genellikle hızla azalır. Bu süreci yönetmek için terapist farklı teknikler uygular ve danışana da stresle başa çıkma yöntemleri öğretir.
EMDR sonrası nasıl hissedeceğim?
Başarılı bir EMDR seansının ardından çoğu danışan, travmatik anının artık eskisi kadar rahatsız edici olmadığını fark eder. Zihinsel ve bedensel rahatlama sağlanır ve olumsuz düşünceler daha pozitif hale getirilebilir.
Ancak bazı durumlarda seans sonrası süreç bir süre daha devam edebilir. Beyin, seansta işlenen anılar üzerinde işlemeye devam edebilir. Bu süreçte:

  • Yoğun duygular,
  • Hatırlanmayan anıların gün yüzüne çıkması,
  • Rüyalar veya yeni düşünceler ortaya çıkabilir.
  • Belki de sadece biraz yorgun hissedebilirsiniz. Her danışan tedaviye farklı tepkiler verebilir.

EMDR’in yan etkileri var mı?
Her psikoterapi yönteminde olduğu gibi, EMDR sürecinde de bazı geçici etkiler görülebilir:

  1. Daha önce hatırlanmayan rahatsız edici anılar açığa çıkabilir.
  2. Seans sırasında beklenmedik duygusal tepkiler veya fiziksel hisler yaşanabilir.
  3. Seans sonrasında bilinçaltı sürecin devam etmesi nedeniyle yeni rüyalar veya duygular ortaya çıkabilir.

Kaç EMDR seansı gerekir?
Her bireyin geçmişi ve yaşadığı sorunlar farklı olduğu için net bir sayı vermek zordur. Bazı fobiler gibi daha basit sorunlarda bir veya birkaç seans yeterli olabilirken, karmaşık travmalarda daha fazla seansa ihtiyaç duyulabilir.
Araştırmalar, tek bir travmatik olayın %80–90 oranında 3 seans içinde tamamen işlenebildiğini göstermiştir. Ancak, geçmişte yaşanan çoklu travmalar veya çocukluk döneminden gelen karmaşık olaylar için daha uzun süreli terapi gerekebilir.
Seanslar hangi aralıklarla yapılır?
Seans aralıklarının esnek bir şekilde ayarlanabildiği hipnozun aksine, EMDR sabit ve mümkün olduğunca kısa aralıklarla uygulanmalıdır, böylece etkili bir işlem süreci sağlanabilir. Ancak çoğu durumda EMDR’in haftalık olarak uygulanması tavsiye edilir, çünkü travmatik anıların sürekli olarak işlenmesini gerektirir ve böylece en iyi sonuçların elde edilmesi sağlanır.
Seanslar arasındaki süre çok uzarsa, sağlanan ilerlemeyi sürdürmek ve işlemi istikrarlı bir seviyede tutmak zorlaşabilir.
İki haftada bir seanslar, özellikle seanslarla iyi başa çıkan ve yeterince toparlanma süresi olan bazı danışanlar için uygulanabilir bir seçenek olabilir. Bu durum, ilerlemenin tehlikeye atılmamasını sağlamak için vaka bazında değerlendirilmelidir.
Kimler EMDR ile tedavi edilebilir?
EMDR, yalnızca travma sonrası stres bozukluğu için değil, travmaya bağlı gelişen birçok sorunun tedavisinde etkili bir yöntemdir. Aşağıdaki durumlarda da kullanılabilir:

  • Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
  • Anksiyete ve panik bozuklukları
  • Depresyon
  • Kronik ağrılar
  • Bağlanma travmaları
  • Çocuklarda gelişimsel ve davranışsal bozukluklar
  • Tükenmişlik sendromu
  • Yas süreci ve travmatik kayıplar
  • Akut stres tepkileri
  • Madde bağımlılığı (travma ile ilişkili durumlarda)

    • Yeni araştırmalar, EMDR’nin fantom ağrısı tedavisinde ve alkol bağımlılığında nüks oranlarını azaltmada da etkili olduğunu göstermektedir.

Kimler EMDR ile tedavi edilemez?
EMDR birçok rahatsızlık için kullanılabilse de, bunun da bazı sınırları vardır. Aşağıdaki kişiler EMDR ile tedavi edilmemelidir:

  • Göz hastalıkları
  • Akut psikotik sendromlar
  • Organik beyin hastalıkları (örneğin, inme, kafa travması)
  • Düşük benlik gücü (Borderline kişilik bozukluğu gibi)
  • Hastalıktan önemli derecede ikincil kazanç sağlama
  • Merkezi sinir sistemi (CNS) hastalıkları
  • Demans ve diğer ileri düzeyde bilişsel bozukluklar
  • Düşük fiziksel dayanıklılık
  • Uyuşturucu veya alkol etkisi altında olma

EMDR epileptik nöbetleri tetikler mi?
EMDR’in epileptik nöbetlere neden olduğuna dair herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. On binlerce uygulamada yalnızca üç vaka bildirilmiştir. Bu vakalardan ikisi, seans sırasında kullanılan ışık çubuğu nedeniyle gelişmiştir. Diğer vaka ise daha önce yaşanan bir nöbetin işlenmesi sırasında ortaya çıkmıştır. Eğer epilepsi geçmişiniz varsa, bana bildirmenizi rica ederim.
EMDR ve hipnoz arasındaki fark nedir?
Önemli bir fark şudur: Danışan hipnoz sırasında çok konuşur, EMDR’de ise oldukça az konuşur. EMDR tedavisi, hipnozda olduğu gibi trans halinde gerçekleştirilmez. Hipnoz sırasında bilinçaltının yük oluşturan duyguları serbest bırakmasına olanak tanıyan değişmiş bir bilinç durumu sağlanır. Buna karşın EMDR, travmayla bağlantılı duyguların ve hislerin bütünleştirilmesini hedefler.
Hipnoz sırasında ortaya çıkan değişmiş bilinç durumu, bilinçaltının görüntüler ve duygular aracılığıyla olumsuz hisleri ve alışkanlıkları bırakmasına yardımcı olur. EMDR ise travmatik deneyimlerin işlenmesini teşvik ederek bu duyguların daha derin bir şekilde bütünleştirilmesini sağlar.
Bazı durumlarda, hipnoz terapisinin sonunda tüm konular tamamen çözülememiş olabilir. Bilinçaltı bazı yaşantıları tamamen serbest bırakmamış gibi görünebilir. İşte bu tür olaylar, EMDR ile işlenip bütünleştirilmeyi bekliyor olabilir.
EMDR’in hipnoterapiye göre avantajları nelerdir?
Bazı danışanlar hipnoterapiye veya transa girme sürecine karşı korku duyabilir. Özellikle istismar ve şiddet mağdurları için gevşemek ve rahatlamak büyük bir zorluk olabilir. Bunun nedeni genellikle travmatik olayların rahat bir durumda, örneğin uyku sırasında gerçekleşmiş olmasıdır.
Bu noktada EMDR’in hipnoterapiye göre avantajı, danışanın bilinçli ve odaklanmış bir uyanıklık hâlinde kalabilmesidir. Bu durum, özellikle travma yaşamış kişiler için çok daha konforlu ve güvenli bir deneyim sunabilir.
EMDR ve hipnoz birlikte uygulanabilir mi?
Her iki terapi yöntemi de çok iyi bir şekilde birleştirilebilir. Hipnoz yardımıyla danışan, kendisini zorlayan konuları belirleyip büyük ölçüde çözümleyebilir. Bir hipnoz seansı sırasında genellikle birden fazla konu aynı anda ele alınabilir. Eğer belirli veya inatçı anılar, düşünceler ya da yükler ortaya çıkarsa, bunlar EMDR ile işlenebilir.
Veya tam tersi: Önce belirli yükler EMDR ile işlenir ve ardından hipnozla bilinçaltı alanlara dalış yapılır. Günlük pratikte bu iki yöntemi sıkça bir arada uyguluyorum.
Acil durumda muayenehaneye ulaşamazsam ne yapmam gerekiyor?
Acil bir durumdaysanız, lütfen burayla iletişime geçin:

Sozialpsychiatrischer Dienst Düsseldorf LVR-Klinikum Düsseldorf
Tel. 0211 – 8995391 Tel. 0211 – 922-0

×